ABD Hazine Bakanı Scott Bessent’e göre, ABD hükümeti Ukrayna’daki çatışmalar devam ederken Rusya’ya yönelik yaptırımlarda “önemli bir artış” uygulayacak.
ABD, Ukrayna’daki savaş nedeniyle Rusya’nın iki büyük petrol şirketine yaptırım uyguladı.
Bessent’in açıklamaları, NATO Genel Sekreteri Mark Rutte’nin Beyaz Saray’da yapacağı görüşmeden hemen önce geldi. Rutte, görüşmede Trump’ın çatışmada “barış vizyonunu” “nasıl hayata geçireceğini” görüşmeyi umduğunu söyledi.
Rutte, günün erken saatlerinde yaptığı açıklamada, Trump’ın “bunu başarabilecek tek kişi” olduğuna inandığını söyledi.
Trump’ın Budapeşte’de Vladimir Putin ile yapacağı görüşme planlarının rafa kaldırıldığını açıklamasından saatler sonra, Ukrayna’ya yönelik yoğun Rus insansız hava aracı ve füze saldırıları sırasında ikisi çocuk olmak üzere en az yedi kişi hayatını kaybetti.
Bessent, yeni yaptırımlar hakkında daha fazla ayrıntı vermedi, ancak bunların “bu öğleden sonra kapanıştan sonra veya yarın sabah ilk iş olarak” açıklanacağını söyledi.
Cumhuriyetçiler de dahil olmak üzere ABD’li milletvekilleri, Rusya’ya karşı ağır yaptırımlar uygulanmasını ve Kremlin’den petrol satın alan ülkeleri hedef alacak bir yasa tasarısının oylanması için Beyaz Saray’dan onay bekliyor.
ABD’nin Rusya’ya Yönelik Yeni Yaptırımları
ABD, Ukrayna’daki savaşı sürdüren Rusya’ya karşı “önemli ölçüde artacak” yeni yaptırımlar uygulamaya hazırlanıyor. ABD Hazine Bakanı Bessent, yaptığı açıklamada, “Rusya’ya yaptırımlar önemli ölçüde artacak. Ya bugün borsaların kapanmasından sonra ya da yarın ilk iş Rusya’ya çok ciddi yaptırımlar uygulamaya başlayacağız” ifadelerini kullandı.
Bu karar, ABD Başkanı Donald Trump’ın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile planlanan görüşmeyi iptal etmesinin ardından geldi ve ekonomik baskıyı artırma amacı taşıyor.
ABD Hazine Bakanlığı’ndan Yeni Rusya Yaptırımları: Rus Petrol Şirketleri Hedefte
Bugün (22 Ekim 2025) ABD Hazine Bakanlığı’na bağlı Dış Varlıklar Kontrol Ofisi (OFAC), Rusya’nın enerji sektörüne yönelik yeni yaptırımlar açıkladı. Bu adım, Rusya’nın Ukrayna Savaşı’nı finanse etmek için kullandığı petrol gelirlerini hedef alıyor ve G7 ülkelerinin taahhütlerini yerine getirme kapsamında geliyor. Yaptırımlar, Rusya’nın en büyük petrol şirketlerini doğrudan etkileyerek, Moskova’nın küresel piyasalardan izole edilmesini amaçlıyor.
Yaptırımların Ana Unsurları
- Hedef Alınan Şirketler: OFAC, Rusya’nın iki en büyük petrol şirketi olan Gazprom Neft ve Surgutneftegas’ı yaptırım listesine ekledi. Bu şirketler, Rusya’nın petrol üretiminin ve ihracatının önemli bir kısmını yönetiyor. Yaptırımlar, bu şirketlerin ABD’li kişi ve kurumlarla tüm mal varlıklarını bloke ediyor ve ABD’li finansal kurumların onlarla önemli işlemler yapmasını yasaklıyor.
- Genişletilmiş Kapsam:
- 180’den Fazla Gemi: Rusya’nın “gölge filosu” olarak bilinen petrol tankerleri (shadow fleet) hedef alındı. Bu gemiler, yaptırımları aşmak için kullanılan opaque taşıyıcılar.
- Sigorta ve Ticaret Şirketleri: Rus merkezli deniz sigorta sağlayıcıları (örneğin Ingosstrakh ve Alfastrakhovanie) ile petrol tüccarları ve saha hizmet sağlayıcıları yaptırımlara tabi tutuldu.
- İkincil Yaptırımlar: Yabancı finansal kurumlar, bu Rus varlıklarıyla önemli işlemler yaparsa kendileri de yaptırıma maruz kalabilir.
- Petrol Hizmetleri Yasağı: Hazine Bakanı Scott Bessent’in belirlemesiyle, 27 Şubat 2025’ten itibaren ABD’li şirketlerin Rusya’daki petrol çıkarma, üretim ve rafinaj hizmetlerini sağlaması yasaklanıyor. Bu, Rusya’nın ABD teknolojisine erişimini keserek enerji üretimini zorlaştıracak. İstisnalar: Fiyat tavanına (price cap) uyumlu deniz taşımacılığı ve bazı tıbbi/çevresel hizmetler.
Arka Plan ve Etkiler
Bu yaptırımlar, Biden yönetiminin son dönemindeki en kapsamlı Rusya paketlerinden biri olarak görülüyor. Hazine Bakanı Bessent, Beyaz Saray’da yaptığı açıklamada, “Rusya’nın savaş makinesini kısıtlamak için yaptırımları hızlandırıyoruz” dedi ve yeni paketin 24 saat içinde resmiyet kazanacağını belirtti. Aynı zamanda, Avrupa Birliği de 19. yaptırım paketini onaylayarak Rus LNG ithalatını aşamalı olarak yasakladı.
Rusya’nın 2022’de Ukrayna’yı işgal etmesinden bu yana ABD ve müttefikleri, toplamda 16.500’den fazla yaptırım uyguladı. Bunlar arasında SWIFT sisteminden çıkarma, petrol ithalatı yasağı ve oligarklara mal varlığı dondurma yer alıyor.
Yeni yaptırımlar, Rusya’nın yaptırımları delme çabalarını (örneğin, üçüncü ülkeler üzerinden ticaret) hedef alarak, Ukrayna savaşını finanse eden kaynakları kısıtlamayı amaçlıyor.
Ekonomik olarak, Rusya’nın ruble değeri dalgalı bir seyir izlerken, petrol ve gaz gelirleri önemli ölçüde azaldı. Analistler, bu yaptırımların Rusya ekonomisini daha da zayıflatabileceğini öngörüyor.
Rusya cephesinden ise henüz resmi bir yanıt gelmedi, ancak geçmişte benzer adımlara misilleme olarak Batı yetkililerine giriş yasağı gibi önlemler alınmıştı.
Bu gelişme, ABD-Rusya ilişkilerini Soğuk Savaş dönemine yaklaştırırken, küresel enerji piyasalarını da etkileyebilir.
- Rusya İçin: Petrol ihracatı gelirleri azalabilir, ancak Çin ve Hindistan gibi pazarlar üzerinden dolaylı ticaret devam edebilir.
- Küresel Piyasalar: Petrol fiyatlarında kısa vadeli dalgalanma bekleniyor, fakat G7’nin fiyat tavanı politikası arzı korumayı hedefliyor.
Detaylı Liste: Hedef Alınan Ana VarlıklarAşağıdaki tablo, OFAC’ın bugün açıkladığı başlıca hedefleri özetliyor:
| Kategori | Örnek Hedefler | Açıklama |
|---|---|---|
| Petrol Şirketleri | Gazprom Neft, Surgutneftegas | Rusya’nın en büyük petrol üreticileri; varlıkları bloke edildi. |
| Gemiler | 180+ shadow fleet tankeri (örneğin SCF Primorye benzeri) | Petrol taşımacılığını yaptırımlardan kaçıran gemiler. |
| Sigorta Sağlayıcıları | Ingosstrakh Insurance, Alfastrakhovanie | Rus deniz sigortacıları; İngiltere ile koordineli. |
| Diğer | Petrol tüccarları, saha hizmetleri, enerji yetkilileri | 200’den fazla birey ve kurum; toplamda 34 saha sağlayıcısı. |
Daha fazla detay için resmi OFAC duyurusunu inceleyebilirsiniz. Bu yaptırımlar, Rusya’nın savaş ekonomisini zayıflatma stratejisinin bir parçası ve gelecek aylarda daha fazla genişleme bekleniyor.
ABD’nin Rusya’ya Yönelik Yaptırımlarının Ekonomik Etkileri
ABD’nin 22 veya 23 Ekim 2025’te devreye girmesi beklenen yeni yaptırımları, Rusya ekonomisini ve küresel piyasaları çeşitli boyutlarda etkileyebilir.
1. Rusya Ekonomisine Doğrudan Etkiler
- Finans Sektörü: Yeni yaptırımların, Rus bankaları, finansal kurumları ve oligarkların varlıklarını hedef alması bekleniyor. Daha önceki yaptırımlar, SWIFT sisteminden bazı Rus bankalarının çıkarılmasını ve uluslararası finansal işlemlerin kısıtlanmasını içeriyordu. Bu, Rusya’nın dış ticaret kapasitesini daha da daraltabilir ve ruble üzerinde baskı yaratabilir. Ruble, 2022’den bu yana dalgalı bir seyir izliyor; yeni yaptırımlar, değer kaybını hızlandırabilir.
- Enerji Sektörü: Rusya, küresel enerji piyasasında önemli bir oyuncu. ABD ve AB’nin geçmişte uyguladığı petrol ithalatı yasakları ve fiyat tavanları, Rusya’nın enerji gelirlerini %30-40 oranında azalttı. Yeni yaptırımlar, enerji ihracatını daha da kısıtlayarak (örneğin, ek boru hatları veya deniz taşımacılığına yönelik yaptırımlar) Rusya’nın bütçe gelirlerini zorlayabilir.
- Sanayi ve Tedarik Zincirleri: Yaptırımlar, özellikle savunma sanayii ve yüksek teknoloji ürünlerine erişimi kısıtlayarak üretim kapasitesini olumsuz etkiliyor. Rusya, yarı iletkenler ve ileri teknoloji ekipmanları için Batı’ya bağımlı; bu alanlardaki kısıtlamalar, özellikle askeri üretimde aksamalara neden olabilir.
- Enflasyon ve Yaşam Maliyeti: Yaptırımlar, ithal ürünlere erişimi zorlaştırarak Rusya’da enflasyonu artırabilir. 2022-2023’te enflasyon %10-15 bandında seyretti; yeni kısıtlamalar, özellikle gıda ve temel tüketim mallarında fiyat artışlarını tetikleyebilir.
2. Küresel Ekonomiye Etkiler
- Enerji Piyasaları: Rusya, küresel petrol ve doğal gaz arzının yaklaşık %10-12’sini sağlıyor. Yaptırımların enerji ihracatını hedef alması, Brent tipi ham petrol ve doğal gaz fiyatlarında volatilite yaratabilir. Örneğin, 2022’deki yaptırımlar sonrası petrol fiyatları kısa süreliğine 120$/varil üzerine çıkmıştı. Avrupa, Rus enerjisine bağımlılığı azaltsa da, Asya pazarlarındaki talep (örneğin, Çin ve Hindistan) bu etkiyi sınırlayabilir.
- Gıda Güvenliği: Rusya ve Ukrayna, küresel buğday ve gübre arzının önemli bir kısmını sağlıyor. Yaptırımların lojistik ve finansal işlemleri zorlaştırması, gıda fiyatlarını artırabilir, özellikle Afrika ve Orta Doğu gibi ithalata bağımlı bölgelerde.
- Ticaret ve Tedarik Zincirleri: Yaptırımlar, Rusya’nın üçüncü ülkeler (örneğin, Çin, Hindistan, Türkiye) üzerinden yaptırımları delme çabalarını hedef alırsa, bu ülkelerdeki şirketler de dolaylı olarak etkilenebilir. Örneğin, Rus petrolünün Asya’ya sevkiyatında kullanılan gemilere veya ödeme sistemlerine yaptırımlar, küresel ticaret akışını aksatabilir.
3. Rusya’nın Karşı Stratejileri ve Dayanıklılık
- Yaptırım Kaçırma: Rusya, yaptırımları aşmak için Çin ve Hindistan gibi ülkelerle ticareti artırdı. 2024’te Çin’e petrol ihracatı %50 artarken, Hindistan Rus petrolünün en büyük alıcılarından biri oldu. Yeni yaptırımlar bu kanalları hedef alırsa, Rusya’nın gelir kaynakları daralabilir.
- Paralel İthalat: Rusya, teknoloji ve tüketim mallarını üçüncü ülkeler üzerinden ithal ederek yaptırımların etkisini hafifletmeye çalışıyor. Ancak, yeni yaptırımların bu mekanizmalara odaklanması, maliyetleri artırabilir.
- İç Ekonomik Politikalar: Rusya Merkez Bankası, rubleyi desteklemek için faiz oranlarını artırabilir veya sermaye kontrollerini sıkılaştırabilir. Ancak bu, ekonomik büyümeyi daha da yavaşlatabilir (2024 GSYİH büyümesi %1-2 civarında öngörülüyor).
4. Uzun Vadeli Etkiler
- Ekonomik İzolasyon: Yaptırımlar, Rusya’yı küresel ekonomiden daha fazla izole edebilir, teknoloji transferlerini ve yabancı yatırımları sınırlandırarak uzun vadeli büyümeyi engelleyebilir.
- Jeopolitik Sonuçlar: Rusya, yaptırımlara misilleme olarak Batı ülkelerine enerji ihracatını durdurabilir veya siber saldırılar gibi asimetrik yöntemlere başvurabilir. Bu, küresel ekonomik belirsizliği artırabilir.
5. Sayısal Perspektif
- Gelir Kaybı: Rusya’nın 2022-2024 arasında enerji gelirlerinde yaklaşık 100 milyar dolar kayıp yaşadığı tahmin ediliyor. Yeni yaptırımlar, bu kaybı 2026 sonuna kadar %20-30 artırabilir.
- GSYİH Etkisi: IMF, Rusya’nın 2025 GSYİH büyümesini %1,5 olarak öngörüyor; yaptırımlar bu oranı %0,5-1’e düşürebilir.
- Enflasyon: Yaptırımlar sonrası enflasyonun %15-20 bandına yükselebileceği öngörülüyor.
Sonuç
Yeni ABD ve AB yaptırımları, Rusya’nın ekonomik dayanıklılığını test ederken küresel enerji, gıda ve ticaret piyasalarında dalgalanmalara yol açabilir. Rusya, kısa vadede alternatif pazarlar ve yaptırımları delme stratejileriyle direnç göstermeye çalışsa da, uzun vadede ekonomik izolasyon ve teknolojik gerileme riskiyle karşı karşıya.
Kaynak: Musitem Haber
