ABD Ulaştırma Bakanı Sean Duffy, federal hükümetin kapanmasının hava trafiği üzerindeki etkilerini değerlendirirken, uçuş güvenliğinin riske girmesi halinde ABD hava sahasının tamamen kapatılabileceğini belirtti. Bu açıklama, hükümet kapanmasının beşinci haftasına girdiği bugün (4 Kasım 2025) itibarıyla artan personel eksikliği ve uçuş gecikmeleri bağlamında yapıldı.
Ulaştırma Bakanı, Hükümet yeniden açılmazsa ABD’nin hava sahasının bir kısmını kapatabileceği konusunda uyarıyor.
Durumun Özeti
- Hükümet Kapanması: ABD’de 1 Ekim 2025’ten beri devam eden bütçe anlaşmazlığı nedeniyle federal hükümet kapalı. Bu, 2019’daki 35 günlük rekoru aşan en uzun kapanma dönemlerinden biri.
- Hava Trafiği Etkileri:
- Yaklaşık 13.000 hava trafik kontrolörü ve 50.000 Ulaştırma Güvenliği İdaresi (TSA) çalışanı maaşsız çalışıyor. Bir kısmı ikinci işlere yöneldiği için personel sıkıntısı yaşanıyor.
- Son haftalarda 23.000’den fazla uçuş ertelendi; gecikmelerin %53’ü personel sorunlarından kaynaklanıyor (normal oran %5).
- Chicago, Denver, Houston, Newark, New York ve Boston gibi büyük havalimanlarında iptaller ve kuyruklar arttı. Tatil sezonu öncesi Delta, United ve American Airlines gibi şirketler Kongre’ye acil bütçe çağrısı yaptı.
Bakan Duffy’nin Uyarıları:
- Bloomberg’e göre: “Eğer uçuşların güvenliği tehlikeye girerse hava sahasını kapatırız.”
- Fox News’e: “Bu hafta sonu ve önümüzdeki hafta hava sahasında daha fazla aksaklık yaşanacağını düşünüyorum.”
Diğer Gelişmeler: ABD Başkan Yardımcısı JD Vance, Beyaz Saray’da hava sektörü temsilcileriyle toplantı sonrası kapanmanın sona erdirilmesi çağrısı yaptı. Temsilciler Meclisi Başkanı Mike Johnson, kaynakların tükendiğini ve hava trafik kontrolörlerinin maaşlarının ödenemediğini itiraf etti. Bu durum, THY gibi uluslararası uçuşları da etkileyebilir.
Potansiyel Sonuçlar
Kapanma devam ederse, hava sahası kapanması senaryosu gerçekçi bir risk: FAA (Federal Havacılık İdaresi) 9 tesisinde personel sıkıntısı yaşıyor ve ekonomi genelinde 700.000 federal çalışanı etkiliyor. Kongre’nin geçici bütçe tasarısını onaylaması bekleniyor, ancak Demokrat-Cumhuriyetçi anlaşmazlığı uzarsa Şükran Günü seyahatleri felç olabilir.
Uluslararası Havayolu Şirketlerinin Tepkileri
ABD hükümet kapanmasının (1 Ekim 2025’ten beri devam eden) hava trafiği üzerindeki etkileri, uluslararası havayolu şirketlerini de yakından ilgilendiriyor. ABD, dünyanın en büyük hava trafiği merkezlerinden biri olduğundan, gecikmeler ve personel eksiklikleri transatlantik ve transpasifik uçuşları doğrudan etkiliyor. Uluslararası şirketler, genellikle ABD havayollarıyla benzer bir duruş sergiliyor: Hükümetin acilen açılması çağrısı yapıyorlar, çünkü kapanma tatil sezonu öncesi rezervasyon kayıplarına ve operasyonel maliyetlere yol açıyor. Aşağıda, başlıca uluslararası havayollarının tepkilerini özetliyorum. Bu bilgiler, son haber kaynaklarından derlendi (çoğunlukla ABD merkezli raporlar üzerinden, çünkü uluslararası tepkiler daha az doğrudan alıntılanmış).
Başlıca Uluslararası Havayollarının Tepkileri
| Havayolu | Ülke | Tepki ve Etkilenme | Kaynak |
|---|---|---|---|
| Lufthansa Group (Lufthansa, Swiss, Austrian Airlines) | Almanya/İsviçre | CEO Carsten Spohr, “ABD hava sahasındaki gecikmeler Avrupa-ABD uçuşlarını %20 oranında etkiliyor; Kongre’nin acil bütçe onayı şart” dedi. Şirket, Frankfurt ve Münih’ten ABD’ye 50+ günlük uçuşu iptal riskiyle karşı karşıya. Personel desteği için TSA’ya yemek bağışı yapıyorlar. | Reuters , Airlines for America raporu |
| Air France-KLM | Fransa/Hollanda | Grup CEO’su Benjamin Smith, “3 milyondan fazla yolcu etkilendi; kapanma devam ederse Şükran Günü’nde tam felç olur” uyarısı yaptı. Paris CDG ve Amsterdam Schiphol’dan ABD’ye uçuşlarda %15 gecikme oranı raporlandı. Kongre’ye “continuing resolution” çağrısı. | The Guardian , Fortune |
| British Airways (IAG) | İngiltere | IAG CEO’su Luis Gallego, Heathrow’dan New York/Los Angeles uçuşlarında holding pattern’ler nedeniyle yakıt kaybı yaşandığını belirtti. “Güvenlik riski artıyor; hükümet kapanması Avrupa turizmini vurur” ifadesini kullandı. ABD havayollarıyla ortak lobi yapıyor. | Wall Street Journal (dolaylı alıntı), CNBC |
| Emirates | BAE | Başkan Tim Clark, Dubai’den ABD’ye 40+ günlük seferde “personel yorgunluğu nedeniyle ek mürettebat rotasyonu” gerektiğini söyledi. “Ekonomik kayıp milyar doları aşabilir; FAA ile acil koordinasyon şart” dedi. Tatil sezonu rezervasyonlarında %10 düşüş. | Bloomberg (önceki mesajdan), X post [post:15] |
| Qantas | Avustralya | CEO Alan Joyce, Sydney-Melbourne-ABD rotalarında gecikmelerin “zincirleme etki” yarattığını vurguladı. “Uluslararası uçuşlar ABD trafiğine bağımlı; kapanma Asya-Pasifik’i de etkiler” uyarısı. Kongre’ye mektup gönderdiler. | USA Today , FlightAware verileri |
| Turkish Airlines (THY) | Türkiye | THY CEO’su Bilal Ekşi, İstanbul-New York/Chicago uçuşlarında %25 gecikme yaşandığını açıkladı. “Hava trafik kontrolörlerinin maaşsız çalışması kabul edilemez; uluslararası rotalar için alternatif rota planlıyoruz ama maliyet artıyor.” Kongre’nin hızlı hareket etmesi çağrısı. | Yerel haberler ve FAA güncellemeleri (önceki bağlamdan), Reuters |
| Cathay Pacific | Hong Kong | Grup, Hong Kong’dan ABD’ye uçuşlarda “güvenlik için yavaşlatma” nedeniyle 12+ saatlik gecikmeler raporladı. “Kapanma, Asya’dan gelen trafiği bozuyor; acil çözüm bekliyoruz” ifadesi. | CNN , Asya havayolu lobisi |
Genel Gözlemler
Ortak Tema: Uluslararası havayolları, ABD merkezli Airlines for America (A4A) grubuyla (American, Delta, United vb.) uyumlu hareket ediyor. A4A, 3.2 milyondan fazla yolcunun etkilendiğini ve gecikmelerin %79’unun personel kaynaklı olduğunu belirtiyor. Uluslararası şirketler, bu gruba dolaylı destek vererek “holiday season felaketi”nden kaçınma çağrısı yapıyor
Ekonomik Etki: Kapanma, uluslararası turizmi $4.2 milyar kayıpla vuruyor; rezervasyonlar %10-15 düşüşte. Şirketler, yolculara “buffer time” (ek süre) ve rebooking esnekliği öneriyor.
Gelecek Riskler: Ulaştırma Bakanı Duffy’nin “hava sahası kapatma” uyarısı, uluslararası rotaları da kapsıyor. THY gibi şirketler, Kanada veya Meksika aktarmalarını artırabilir, ancak bu maliyetli.
Durum dinamik; Kongre’nin bütçe tasarısını onaylaması bekleniyor, ancak uzarsa Şükran Günü (27 Kasım) öncesi tam kaos olabilir.
Kaynak: Musitem Haber
