Bir ABD şirketi, çeliğin mukavemet/ağırlık oranının 10 katına kadar çıkabildiğini ve aynı zamanda altı kata kadar daha hafif olduğunu iddia ettiği yeni bir ahşap türü geliştirdi.
“Süper Ahşap”, malzeme bilimci Liangbing Hu’nun kurucu ortağı olduğu InventWood şirketi tarafından üretilen ticari bir ürün olarak piyasaya sürüldü.
Hu, on yıldan uzun bir süre önce insanlığın bildiği en eski yapı malzemelerinden birini yeniden icat etmek için yola çıktı. Şu anda Yale Üniversitesi’nde profesör olan Hu, Maryland Üniversitesi Malzeme İnovasyon Merkezi’nde çalışırken ahşabı yeniden tasarlamanın yenilikçi yollarını buldu. Hatta ahşaba rengini ve dayanıklılığını veren temel bileşenlerinden biri olan ligninin bir kısmını çıkararak ahşabı şeffaf hale getirdi.
Çelikten 10 Kat Daha Güçlü Ahşap: “Superwood” Gerçek mi?
ABD merkezli InventWood adlı bir startup, sıradan ahşabı moleküler düzeyde değiştirerek “Superwood” (Süper Ahşap) adını verdikleri bir malzeme üretti. Bu malzeme, çeliğe kıyasla 10 kat daha iyi kuvvete-ağırlık oranına sahip ve bazı testlerde çekme dayanımında çeliğin %50’si kadar daha güçlü. Üstelik 6 kat daha hafif! Bu, inşaat, otomotiv ve hatta savunma sanayii için devrim niteliğinde olabilir.
Nasıl Üretiliyor?
- Süreç: Normal ahşap (örneğin, meşe veya çam gibi), lignin adı verilen bir polimerin (ahşabın sertliğini sağlayan kısım) büyük ölçüde çıkarılmasıyla işleniyor. Ardından, gıda endüstrisinden gelen kimyasallarla moleküler yapı değiştiriliyor ve 65°C civarında (150°F) sıkıştırılıyor.
- Sonuç: Ahşap 5 kat daha ince hale geliyor, ama 12 kat daha güçlü ve 10 kat daha dayanıklı oluyor. Ayrıca su geçirmez, yangına dayanıklı (A sınıfı), çürümez ve böceklere karşı dirençli.
- Karşılaştırma: Normal ahşaptan 20 kat, çelikten ise ağırlık başına 10 kat daha verimli. Bir kurşun geçirmez yelek gibi, 5 katmanlı bir Superwood levha mermi bile durdurabiliyor.
Çevresel ve Ekonomik Faydalar
- Sürdürülebilirlik: Çelik üretiminin %90 daha az karbon salınımı yapıyor. Ahşap doğal olarak CO₂ depoluyor, yani binalar “karbon hapishanesi” gibi çalışabilir. İthal çelik/alüminyuma alternatif olarak ABD’de yerel üretim teşvik ediliyor.
- Maliyet: Başlangıçta pahalı (libre başına 12-25 USD, çeliğin 10 katı), ama ölçeklendikçe çelikle rekabet edecek. Hedef: Ahşaptan ucuz değil, ama çeliğe karşı premium bir alternatif.
Uygulamalar:
- İnşaat: Binalar 4 kat daha hafif olacak, depreme dayanıklı ve temel yükü az. (Örn: Duvarlar, kirişler, pencereler.)
- Otomotiv/Aerospace: Şasi ve tamponlar için hafif malzeme.
- Diğer: Mobilya, müzik aletleri, hatta bıçak veya çivi gibi araçlar.
Geliştirme Tarihi
- 2018 Kökeni: Maryland Üniversitesi’nden Prof. Liangbing Hu, Nature dergisinde bu yöntemi yayınladı. Orijinal süreç haftalar sürüyordu, şimdi saatlere indi.
- 2025 Güncellemesi: InventWood, 15 milyon dolarlık yatırım aldı. Frederick, Maryland’deki fabrikalarında Temmuz-Eylül 2025’te ticari üretim başlıyor. Önce “deri” (dış kaplamalar), sonra “kemik” (yapısal unsurlar) için kullanılacak
Potansiyel Sınırlamalar
- Henüz tam ölçekli değil, bu yüzden yaygınlaşması zaman alacak.
- Bazı eleştiriler (örneğin Reddit’te): Çekme dayanımı bazı çelik türlerinden düşük olabilir (10-20 ksi vs. 36 ksi), ama ağırlık avantajı bunu telafi ediyor.
- Nem direnci iyi, ama boya ile güçlendirilmesi öneriliyor.
METAL PARÇALARIN YERİNİ ALABİLİR
Lau’ya göre Superwood’un yüksek dayanıklılığı, mobilyalardaki metal bağlantı parçalarının bile ahşapla değiştirilmesine olanak tanıyor. Ayrıca ürün, mantar ve böceklere karşı tamamen dayanıklı, yangın testlerinde en yüksek güvenlik notunu almış durumda.
Superwood, üretiminde klasik ahşaptan daha fazla enerji harcasa da, çelik üretimine kıyasla karbon salımını yüzde 90 azaltıyor.
YENİ BİR MİMARİ ÇAĞIN KAPISI
Uzun süredir yapı sektöründe ahşap yeniden yükselişte. Dünyanın en yüksek ahşap kulesi olan 87 metrelik Ascent MKE Milwaukee’de bulunuyor. Şehir şimdi 183 metrelik daha yüksek bir ahşap gökdelen planlıyor.
Beton, küresel karbon emisyonlarının yüzde 7’sinden sorumlu. Buna karşın ahşap, üretiminde çok daha az enerji harcıyor ve fotosentez yoluyla karbon depoluyor.
Kaynak: Musitem Haber
