ABD, İngiltere ve Fransa, İran’a yönelik yaptırımların geri alınması mekanizmasının ertelenmesini amaçlayan BM Güvenlik Konseyi karar tasarısını veto etti.
BM Güvenlik Konseyi, Cuma günü Rusya ve Çin’in Tahran’a yönelik yaptırımların Cumartesi günü yeniden uygulanmasını önlemek için İran nükleer anlaşmasının altı ay uzatılması önerisini reddetti.
Karar tasarısı yalnızca dört lehte oy alırken, dokuz üye ülke aleyhte oy kullandı ve iki ülke çekimser kaldı.
İran Dışişleri Bakanı Güvenlik Konseyi önünde: Bugünkü durum, Amerika’nın nükleer anlaşmadan çekilmesinin doğrudan bir sonucudur.
İran Dışişleri Bakanı: Hiçbir ülkenin nükleer programı bizim tabi tutulduğumuz sıkı denetimlere tabi tutulmadı.
Fransa’nın Güvenlik Konseyi temsilcisi: İran’a yönelik yaptırımların yeniden uygulanmasını önleyecek diplomatik bir çözüm için uzun zamandır çabalıyoruz.
Rusya’nın Güvenlik Konseyi temsilcisi: İran’a yönelik yaptırımların yeniden uygulanması vahim sonuçlar doğurabilir ve Ortadoğu’da gerginliğin tırmanmasına yol açabilir.
BM Güvenlik Konseyi’nin İran Kararı: Snapback Yaptırımları Yeniden Devreye GiriyorBirleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi, 19-20 Eylül 2025 tarihlerinde yaptığı oylamada, İran’a yönelik “snapback” yaptırımların (ani geri dönüş mekanizması) yeniden yürürlüğe girmesini engelleyecek bir tasarıyı reddetti. Bu karar, yaptırımların kalıcı olarak kaldırılmasını veya ertelenmesini öngören tasarıya verilen olumsuz oylarla sonuçlandı ve İran’a yönelik BM yaptırımlarının otomatik olarak yeniden uygulanmasının yolunu açtı.
Kararın Detayları
- Oylama Sonucu: Tasarıya yalnızca Rusya, Çin, Pakistan ve Cezayir lehine oy verildi. İngiltere, Fransa, ABD, Sierra Leone, Slovenya, Danimarka, Yunanistan, Panama ve Somali ise aleyhte oy kullandı. Bu, 9 hayır oyuyla tasarıyı engelledi.
- Snapback Mekanizması: 2015 nükleer anlaşması (JCPOA) kapsamında BM Güvenlik Konseyi’nin 2231 sayılı kararında yer alan bu mekanizma, İran’ın anlaşmayı ihlal ettiği gerekçesiyle yaptırımları otomatik olarak geri getiriyor. İngiltere, Fransa ve Almanya (E3), 28 Ağustos 2025’te bu mekanizmayı devreye soktu. Süreç, yeni bir anlaşma veya uzatma olmazsa 28 Eylül 2025 gece yarısı tamamlanacak ve yaptırımlar yürürlüğe girecek.
- Tepkiler: İran’ın BM Daimi Temsilcisi Emir Said İrevani, kararı “uluslararası hukuka saldırı” olarak nitelendirdi. Rusya ve Çin ise mekanizmanın “hukuken geçersiz” olduğunu savunmuştu.
BM Güvenlik Konseyi, Rusya ve Çin’in İran’a yönelik 2015 öncesi yaptırımların 6 ay ertelenmesi önerisini reddetti.
Lehte: Rusya, Çin, Pakistan, Cezayir.
Aleyhte: ABD, İngiltere, Fransa, Danimarka, Yunanistan, Panama, Sierra Leone, Slovenya, Somali.
Arka Plan
- ABD’nin 2018’de anlaşmadan çekilmesiyle yaptırımlar yeniden başlamıştı. İran da buna karşılık nükleer taahhütlerini kademeli olarak azalttı.
- Bu karar, İran’ın nükleer programındaki zenginleştirme faaliyetleri ve IAEA (Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı) denetimlerine uyumsuzluğu nedeniyle alındı. Yaptırımlar, İran’ın nükleer, balistik füze ve konvansiyonel silah programlarını hedef alacak.
Kaynak: Musitem Haber
