Bulgaristan’da Euro Karşıtlarının Protestoları ve Çatışmalar

Polis, çatışmalar sırasında birkaç göstericinin tutuklandığını, bazı polislerin ise yaralandığını söyledi.

Bulgaristan’ın başkentinde polis, hükümetin ülkeyi Avro Bölgesi’ne dahil etme planlarını iptal etmesini talep eden milliyetçi protestocularla çatıştı.

Avrupa Birliği’nin yürütme organı olan Avrupa Komisyonu’nun Sofya ofisinin önünde toplanan yaklaşık 1.000 protestocu, binaya kırmızı boya ve havai fişek atmaya başladı.

Sonra bir kapı ateşe verildi.

Göz Atın

ABD, Arjantin, Ekvador, El Salvador ve Guatemala ile ticaret anlaşmaları imzaladığını duyurdu.

Çin’in Yanjiang Otoyolu’nda inşaatı devam eden Ningnan Tüneli’nde ani sel baskını

Çin, Japonya’nın Tayvan Boğazı’nda askeri güç kullanması halinde karşılık vereceğini söyledi.

Fransa,İsrailli şirketlere güvenlik fuarı yasağını kaldırdı

Olay yerine itfaiye ekipleri ve polis takviye kuvvetleri sevk edildi. Polis, çatışmalar sırasında birkaç göstericinin tutuklandığını, bazı polislerin ise yaralandığını söyledi.

Rusya yanlısı milliyetçi Vazrazhdane Partisi tarafından düzenlenen protesto, Cumartesi günü erken saatlerde Bulgaristan Merkez Bankası genel merkezinin önünde başladı.

Protestocular, ulusal ve parti bayraklarını sallayarak ve “Avro’ya hayır” ve ülkenin para birimi olan “Bulgar levası’na evet” sloganları atarak hükümetin istifasını talep etti.

Vazrazhdane lideri Kostadin Kostadinov gazetecilere, “Bulgaristan’ı ve Bulgar halkını savunmak için buradayım” dedi.

Bulgaristan, Euro Bölgesi’ne geçiş planları kapsamında son aylarda ciddi protestolara sahne oluyor. Hükümetin 1 Ocak 2026 itibarıyla ulusal para birimi Leva’dan Euro’ya geçiş kararına karşı çıkan gruplar, özellikle milliyetçi ve AB karşıtı kesimler, Sofya’da kitlesel gösteriler düzenliyor. Bu protestolarda polis ve jandarma güçleriyle arbedeler yaşandı, bazı göstericiler gözaltına alındı, güvenlik güçleri ise yaralandı.

Olayın Özeti

• Tarih ve Yer: Çatışmaların en yoğun yaşandığı gösteri, 22 Şubat 2025’te Sofya’da gerçekleşti. Protestocular, AB delegasyon binasını tahrip etti ve polis barikatlarını zorladı. Daha sonraki aylarda (örneğin Eylül 2025’te) Bulgaristan Merkez Bankası önünde benzer eylemler devam etti.
• Neden: Bulgaristan Parlamentosu’nun Euro geçişini onaylamasının ardından halkın büyük kısmı (anketlere göre %60’tan fazla) bu karara karşı çıkıyor. Endişeler arasında fiyat artışları, egemenlik kaybı ve ekonomik istikrarsızlık yer alıyor. Göstericiler, “Avro’ya hayır”, “Leva’yı koru” ve “Hükümet istifa” sloganları attı.
• Çatışma Detayları:
  • Milliyetçi gruplar (özellikle Vızrajdane Partisi) öncülüğünde binlerce kişi toplandı. Polis ve jandarma, biber gazı ve kalkanlarla müdahale etti.
  • Sonuç: Birkaç gösterici tutuklandı, bazı polisler yaralandı. Eylül protestolarında ise jandarma önlemleriyle yürüyüş barışçıl sona erdi, ancak gerginlik sürdü.

• Son Gelişmeler: Avrupa Komisyonu ve Merkez Bankası, Bulgaristan’ın katılım kriterlerini (enflasyon, bütçe açığı) karşıladığını onayladı. Ülke, 1 Ocak 2026’dan itibaren Euro’yu resmi para birimi yapacak; geçiş dönemi sonunda Leva’lar sadece bankalarda Euro’ya çevrilebilecek.

Arka Plan: Neden Bu Kadar Tepki?

Bulgaristan, 1990’lardaki hiperenflasyon krizi sonrası Leva’yı Euro’ya sabitleyen bir “para kurulu” sistemiyle yönetiliyor. Bu, bağımsız para politikasını sınırlıyor. Euro’ya geçiş:

• Avantajlar: Fiyat karşılaştırması kolaylaşacak, döviz komisyonları bitecek, ECB’de oy hakkı kazanılacak.
• Dezavantajlar: Halk, “Titanik’e biniyoruz” metaforuyla Euro’nun çöküşe yol açacağını düşünüyor. Milliyetçi lider Kostadin Kostadinov, “Avro Bölgesi çöktü, istifa şart” dedi.

Bu olaylar, Bulgaristan’ın AB entegrasyonunda son engellerden biri. Hükümet, kriterleri karşılamak için harcama kesintileri planlıyor, ancak halk direnişi artabilir.

Romanya’nın Euro’ya Geçiş Süreci

Romanya, 2007’de Avrupa Birliği’ne (AB) üye olduktan sonra Euro Bölgesi’ne katılma yükümlülüğü taşıyan ülkelerden biri. Ancak, Maastricht kriterlerini (enflasyon, bütçe açığı, kamu borcu, faiz oranları ve döviz kuru istikrarı) tam olarak karşılayamaması nedeniyle süreç yıllardır erteleniyor. 1 Kasım 2025 itibarıyla Romanya hâlâ ulusal para birimi Rumen Leyi’ni (RON) kullanıyor ve Euro’ya geçiş için Avrupa Döviz Kuru Mekanizması’na (ERM II) giriş yapmadı.

Güncel Durum

• Para Birimi: Rumen Leyi (RON). Euro, resmi olarak kullanılmıyor; sadece döviz işlemleri için kabul ediliyor. Dönüşüm kuru yaklaşık 1 EUR = 4.97 RON (Ekim 2025 sonu verilerine göre).
• Kriterlere Uyum: Avrupa Komisyonu’nun Haziran 2025 Uyum Raporu’na göre Romanya, kriterlerin hiçbirini tam olarak karşılamıyor. Özellikle bütçe açığı (%5 civarı, hedef %3’ün üzerinde) ve enflasyon sorunlu.
• Halk Desteği: Nisan 2025 Eurobarometer anketine göre Romanyalıların %71’i Euro’yu destekliyor, ancak ekonomik endişeler (fiyat artışı korkusu) nedeniyle temkinli.
• Son Gelişmeler:
  • Ağustos 2025’te Romanya Mali Konseyi, bütçe açıkları nedeniyle ERM II girişini 2026-2027’ye, Euro geçişini 2029-2030’a erteledi.
  • Eylül 2025’te hükümet, Ulusal İyileşme ve Dayanıklılık Planı’nı hızlandırarak 2026 hedefini gündeme getirdi, ancak Merkez Bankası Başkanı Mugur Isărescu, mali konsolidasyon olmadan bunun gerçekçi olmadığını vurguladı.
  • Komşu Bulgaristan’ın 1 Ocak 2026’da Euro’ya geçişi, Romanya’da kıyaslama yaratıyor; ancak Romanya’nın yapısal sorunları (yüksek cari açık, düşük verimlilik) süreci geciktiriyor.

Nedenler ve Engeller

Romanya, Euro geçişini 2014, 2019, 2024 gibi tarihlerde planladı ama hepsi ertelendi. Ana nedenler:

• Ekonomik Dengesizlikler: Bütçe açığı yüksek (2024 hedefi %5, 2027’de %3’e inmesi planlanıyor). Yapısal reformlar (vergi kaçakçılığı, kamu harcamaları) yetersiz.
• ERM II’ye Giriş: En az 2 yıl ERM II’de istikrar şart. Romanya, “gerçek yakınsama” (gelir artışı) için kendi kriteri koydu: Yapısal bütçe açığını %1’e indirmek.
• Siyasi ve Teknik Faktörler: Hükümetler değişse de (örneğin 2024 seçimleri sonrası), enflasyon ve dış borç baskısı öncelikli. AB fonlarının (28,5 milyar Euro’luk planın sadece 9 milyarı kullanıldı) hızlı emilimi teşvik ediliyor.
• Riskler: Geçişte fiyat artışı korkusu (Hırvatistan örneğinde görüldüğü gibi) ve egemenlik kaybı tartışmaları var.

Beklentiler ve Planlar

• Hedef Tarih: Resmi plan 2029-2030. En iyimser senaryoda (reformlar başarılı olursa) 2026 ERM II girişi mümkün, ama 2030’a kayma muhtemel.
• Hazırlıklar: Hükümet, çift fiyatlandırma (Ley ve Euro) denemeleri ve eğitim kampanyaları planlıyor. AB, bütçe kesintileri ve vergi reformu öneriyor.
• Avantajlar: Euro, ticaret kolaylığı, düşük faiz ve ECB koruması getirecek. Dezavantaj: Para politikası bağımsızlığını kaybetme.

Romanya, Bulgaristan’ın aksine daha karmaşık bir ekonomiyle karşı karşıya; ancak AB entegrasyonu (Schengen’e 1 Ocak 2025 giriş) motivasyon kaynağı. Süreç, mali disiplinle hızlanabilir.

Kaynak: Musitem Haber