İran Atom Enerjisi Kurumu Başkanı: Doğu Hürmüzgan eyaletinde dört yeni nükleer santral inşa edilecek.
İran Atom Enerjisi Kurumu Başkanı: İran ile Rusya arasında 20 yıla dayanan anlaşma, Buşehr’deki dört ünite de dahil olmak üzere toplam kapasitesi 5 bin megavat olan sekiz büyük nükleer santralin inşasını içeriyor.
İran Atom Enerjisi Örgütü Direktörü Muhammed Eslami: Ülkede şu anda Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’ndan (IAEA) müfettiş bulunmuyor.
İran Atom Enerjisi Örgütü (AEOI) başkanı Muhammed Eslami’nin, Doğu Hürmüzgan Eyaletinde (güneydoğu Hürmüzgan’daki Sirik bölgesi olarak da bilinir) dört yeni nükleer santral planlarını doğruladı.
Bu, özellikle Rusya ile derinleşen iş birliği sayesinde İran’ın sivil nükleer programındaki devam eden gelişmelerle örtüşmektedir. Aşağıda, mevcut en son bilgilere dayanarak temel ayrıntıları var.
Proje Genel Bakışı Konum ve Kapsam:
Dört reaktör, Doğu Hürmüzgan’daki bir sahil kasabası olan Sirik’in Kuhestak ilçesinde 500 hektarlık bir alana inşa edilecek. Bu alan, İran’ın güney eyaletindeki enerji altyapısını güçlendirmeyi amaçlayan Makran kıyı geliştirme planının bir parçasıdır.
Kapasite ve Teknoloji: Her bir santral, yaklaşık 1.250 MW kapasiteli, toplamda yaklaşık 5.000 MW kapasiteli, III. Nesil basınçlı su reaktörü olarak tasarlanmıştır. Bunlar, elektrik üretimine odaklanan gelişmiş ve daha güvenli tasarımlardır.
Zaman Çizelgesi ve Maliyet: İnşaatın 7-9 yıl sürmesi ve tahmini maliyetinin 25 milyar dolar olması bekleniyor. Temel atma törenleri ve saha hazırlıkları daha önce başlamış olsa da, yeni anlaşma kapsamında tam uygulama süreci hızla ilerliyor.
Daha Geniş Bağlam: İran, 2041 yılına kadar 20.000 MW nükleer enerjiye ulaşmayı hedefliyor. Ülke şu anda yalnızca bir nükleer santral işletiyor (Rusya’nın yardımıyla inşa edilen 1.000 MW’lık Buşehr). Bu proje, ülke genelinde sekiz adede kadar ek reaktör için hükümetler arası bir anlaşmadan ayrı olmakla birlikte, bu anlaşmayı tamamlıyor. Bu reaktörlerden dördü Buşehr’de bulunuyor.
Son Gelişmeler (Eylül-Ekim 2025)
İran ve Rusya’nın Rosatom şirketi, 26 Eylül 2025’te Moskova’da Atom Expo 2025 sırasında 25 milyar dolarlık bir yönetim anlaşması imzaladı. AEOI’den Nasser Mansur Şeriflu ve Rosatom’dan Dmitriy Şiganov, “barışçıl nükleer iş birliği”ni vurgulayan anlaşmayı imzaladılar.
Eslami, Batı yaptırımları altında projenin Tahran ve Moskova arasındaki stratejik bağlardaki rolünü vurguladı. Bu, Haziran 2025’te toplam sekiz santral için imzalanan protokolün ardından geldi.
Eslami, 15 Ekim 2025 itibarıyla yaptığı bir kamuoyu açıklamasında bu taahhüdü yineleyerek, bunu Hürmüzgan’ın enerji ihtiyaçları ve ulusal hedefleriyle ilişkilendirdi.
Jeopolitik Sonuçlar
Uluslararası Endişeler: Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA), İran’ın uranyum zenginleştirmesi (şu anda %60 saflıkta, neredeyse silah sınıfında) konusunda endişelerini dile getirdi. Genel Müdür Rafael Grossi, İran’ı yeni yapılar için “büyük bir endişe” olarak nitelendirdi. Batılı güçler (örneğin İngiltere, Fransa, Almanya), İran’ı 2015 JCPOA nükleer anlaşmasını ihlal etmekle suçlayarak 15 Eylül 2025’te BM yaptırımlarını geri çekti. Ancak İran, silah kullanma iddialarını reddediyor ve sivil kullanım konusunda ısrar ediyor.
Rusya-İran İlişkileri: Anlaşma, Moskova’nın kredi hatları üzerinden finansman da dahil olmak üzere yaptırımlara karşı Tahran’a verdiği desteği vurguluyor. Ayrıca, gelecekteki aşamalar için küçük modüler reaktörleri (SMR’ler) de araştırıyor.
Bölgesel Etki: Santraller, İran’ın (yaptırımlar ve talep artışlarıyla daha da kötüleşen) elektrik kesintilerini giderebilir ve fosil yakıt bağımlılığını azaltabilir, ancak eleştirmenler gergin bir Orta Doğu’daki yayılma risklerinden endişe duyuyor.
X’e Yönelik Kamuoyunun ve Medyanın Tepkisi (15 Ekim 2025 itibarıyla)
Son paylaşımlar duyuruyu yansıtıyor: Son dakika haberlerinde Eslami’nin Doğu Hürmüzgan’daki dört santralle ilgili doğrudan alıntıları yer alıyor.
Tartışmalar bunu Rusya anlaşmasıyla ilişkilendiriyor ve bazıları IAEA gerginliğini veya İsrail’in olası bir tırmanış konusundaki endişelerini vurguluyor.
