İsrail’e ait savaş uçakları bugün (2 Kasım 2025) Güney Lübnan’a yönelik bir dizi hava saldırısı düzenledi. Bu saldırılar, özellikle Nabatiye (Nabatieh) bölgesi ve çevresindeki köyler gibi Hizbullah’ın güçlü olduğu alanları hedef aldı. Saldırılar, bölgedeki gerilimi bir kez daha artırdı ve Lübnan ordusunun müdahalesine yol açtı.
Raporlara göre, İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF) güçleri kısa süreliğine Lübnan’ın Mis el-Cebel kasabasına girdi. Lübnan ordusu bölgeye asker konuşlandırdı ve IDF daha sonra geri çekildi.
İsrail güçlerinin, geçen yılki çatışmalarda yoğun çatışmaların yaşandığı, Hizbullah’ın kalesi olarak bilinen Güney Lübnan’daki Nebatiye yakınlarında hava saldırıları düzenlediği bildirildi.
Saldırıların Detayları
- Hedefler ve Zamanlama: Saldırılar akşam saatlerinde yoğunlaştı. Nabatiye çevresinde birden fazla patlama rapor edildi; bazı kaynaklar, bir aracın hedef alındığı ancak başarısız bir suikast girişimi olduğunu belirtiyor. IDF (İsrail Savunma Kuvvetleri), saldırıları Hizbullah’ın silah depoları ve altyapısına yönelik olarak nitelendirdi. Lübnan Ulusal Haber Ajansı (NNA), Mahmudiye ve Carmaq gibi bölgelerin vurulduğunu doğruladı.
- Kayıplar: Henüz resmi bir can kaybı raporu yok, ancak önceki benzer saldırılarda siviller etkilenmişti. Lübnan Sağlık Bakanlığı, detaylı bilanço için inceleme başlattı.
- Kara Unsurları: Saldırılar sırasında IDF güçleri, Mis el-Cebel (Mis al-Jabal) kasabasına kısa süreli bir kara girişimi yaptı. Lübnan ordusu bölgeye birlik sevk etti ve IDF geri çekildi. Bu, ateşkes ihlali olarak kınandı.
Arka Plan ve Bağlam
Bu saldırılar, Kasım 2024’te ABD ve Fransa arabuluculuğunda imzalanan ateşkes anlaşmasının üzerinden neredeyse bir yıl geçmesine rağmen devam eden gerilimin bir parçası. Anlaşma gereği İsrail, Güney Lübnan’dan çekilmeliydi, ancak beş stratejik noktada (örneğin Labbouneh, Blat Dağı) asker bulundurmaya devam ediyor. İsrail, Hizbullah’ın silahsızlandırılmadığını ve yeniden yapılandığını gerekçe göstererek “önleyici” vuruşlar yapıyor. Lübnan ise bunları egemenlik ihlali olarak görüyor.
Son Dönem Trendleri: Ateşkes sonrası İsrail, neredeyse her gün hava saldırıları düzenliyor. Örneğin:
- 11 Ekim 2025: Bir sivil öldü, yedi kişi yaralandı.
- 27 Ekim 2025: Yeniden yapılanma ekipmanları hedef alındı, siviller etkilendi.
- 30 Ekim 2025: Blida’da kara girişimi ve hava saldırıları yaşandı.
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Aoun, saldırıları kınayarak orduya “karşı önlem” emri verdi. BMIFIL (UNIFIL) misyonu da gerilimi izliyor, ancak 2027’de sona erecek.
Tepkiler
- Lübnan Tarafı: Başbakan Nawaf Salam, saldırıları “devlet kurumlarına saldırı” olarak nitelendirdi ve ABD öncülüğündeki ateşkes izleme komitesine şikayette bulundu. Hizbullah, misilleme sinyali verdi.
- İsrail Tarafı: IDF, vuruşları “Hizbullah tehdidini önleme” olarak savundu ve Lübnan’ı anlaşmayı ihlal etmekle suçladı.
- Uluslararası: ABD Özel Temsilcisi Tom Barrack, İsrail’i çekilmeye ikna etmeye çalışıyor, ancak başarısız. Al Jazeera ve Guardian gibi kaynaklar, bu saldırıların bölgedeki istikrarsızlığı artırdığını vurguluyor.
2024 İsrail-Lübnan Ateşkes Anlaşmasının Detayları
Kasım 2024’te, ABD ve Fransa arabuluculuğunda imzalanan ateşkes anlaşması, İsrail ile Lübnan arasındaki 14 aylık çatışmayı sona erdirmeyi amaçlıyor. Anlaşma, doğrudan İsrail ve Lübnan hükümetleri arasında (Hizbullah dahil edilmeksizin) imzalandı ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 1701 sayılı Kararı’nı temel alıyor. Bu karar, 2006 Savaşı’ndan sonra kabul edilmiş olup, Güney Lübnan’da Hizbullah’ın silahsızlandırılmasını ve Lübnan ordusunun bölgeye konuşlandırılmasını öngörüyordu, ancak tam olarak uygulanmamıştı. Anlaşma, “Mavi Hat” (İsrail-Lübnan fiili sınırı) boyunca sivillerin güvenli dönüşünü hedefliyor ve kalıcı bir ateşkes olarak tasarlandı.
Anlaşmanın Temel Maddeleri
Anlaşma, 13 maddeden oluşuyor ve şu ana unsurları içeriyor:
| Madde | Detay |
|---|---|
| Ateşkes Başlangıcı | 27 Kasım 2024 saat 04:00’ten itibaren yürürlüğe girdi. Her iki taraf da düşmanca eylemleri durdurmayı taahhüt etti. |
| İsrail’in Taahhütleri | – Güney Lübnan’dan 60 gün içinde kademeli olarak çekilecek. – Lübnan topraklarında (sivil, askeri veya devlet hedefleri) hava, kara veya denizden saldırılarda bulunmayacak. – Çekilme sırasında, Hizbullah tehditlerine karşı savunma hakkı saklı; ancak Lübnan ordusu yetersiz kalırsa ABD ile istişare edilecek. |
| Lübnan’ın Taahhütleri | – Hizbullah ve diğer silahlı grupların (örneğin İran destekli milisler) İsrail’e karşı operasyonlarını engelleyecek. – Litani Nehri’nin güneyinde sadece Lübnan ordusu ve BM barış gücü (UNIFIL) silah taşıyabilecek; Hizbullah savaşçıları ve ağır silahları 60 gün içinde kuzeye çekilecek. – Sınır bölgelerine orduyu konuşlandıracak. |
| Denetim ve Uygulama | – ABD, Fransa, İsrail, Lübnan, BM ve diğer ülkelerden oluşan bir “izleme komitesi” kuruldu. Bu komite, anlaşmanın uygulanmasını denetleyecek, raporları alacak ve Lübnan ordusuna Hizbullah kalıntılarını temizlemede destek verecek. – UNIFIL’in rolü güçlendirildi; barış güçleri, güneyde devriye gezecek ve ihlalleri raporlayacak. |
| Süre ve Uzatma | – İlk 60 günlük geçiş dönemi (27 Kasım 2024 – 26 Ocak 2025). – ABD, Ocak 2025’te anlaşmayı 18 Şubat 2025’e kadar uzattı. Kalıcı çözüm için diplomatik adımlar atılacak (örneğin sınır belirleme). |
| Diğer Hükümler | – Her iki taraf da uluslararası hukuka göre öz savunma hakkını koruyacak. – Anlaşma, Gazze’deki çatışmayı dolaylı etkileyecek; ancak Hizbullah, Gazze ateşkesi şartını düşürdü. |
Arka Plan ve Uygulama
Anlaşma, 8 Ekim 2023’te Hizbullah’ın İsrail’e roket saldırılarıyla başlayan çatışmaların ardından, Eylül 2024’teki yoğunlaşmayla müzakere edildi. ABD Özel Temsilcisi Amos Hochstein, tarafları bir araya getirdi. ABD Başkanı Joe Biden, bunu “kalıcı ateşkes” olarak nitelendirdi ve Hizbullah’ın yeniden yapılandırılmasını engelleyeceğini vurguladı.
Uygulamada ise ihlaller yaşandı: Ateşkesin ilk gününde İsrail, Hizbullah roket depolarını vurdu (savunma olarak nitelendirildi). Lübnan Sağlık Bakanlığı’na göre, ateşkes sonrası İsrail saldırılarında 83 sivil öldü; İsrail ise onlarca Hizbullah militanını hedef aldığını belirtti. Şubat 2025 itibarıyla İsrail, nüfuslu alanlardan çekildi ancak Labbouneh, Blat Dağı gibi 5 stratejik noktada kaldı. Lübnan Başbakanı Nevaf Salam, ihlalleri BM’ye taşıdı.
Tepkiler ve Gelecek
- Uluslararası: BM, AB ve Katar gibi aktörler anlaşmayı destekledi; Suudi Arabistan, 1701’in tam uygulanmasını istedi.
- Yerel: Lübnan’da kutlamalar oldu, ancak güneydeki yıkım (4.000+ ölü, 1.2 milyon yerinden edilmiş) dönüşü zorlaştırıyor. İsrail’de kuzey sakinleri (60.000 kişi) rahatladı, ancak Netanyahu hükümeti içinden (örneğin Itamar Ben-Gvir) eleştiriler geldi.
- Riskler: Hizbullah, “tetikte” olduğunu açıkladı; İsrail, tehditlere misilleme hakkı saklı tutuyor. Uzmanlar, Lübnan ordusunun zayıflığı ve sınır anlaşmazlıkları nedeniyle kırılganlığı vurguluyor.
Kaynak: Musitem Haber
