Kara Para Aklamayla Mücadele: Burkina Faso, Mozambik, Nijerya ve Güney Afrika, FATF’nin “gri listesinden” çıkarıldı
Kara para aklama ve terörizmin finansmanıyla mücadele eden Mali Eylem Görev Gücü (FATF), Cuma günü Paris’te düzenlenen genel kurul toplantısının sonunda yaptığı açıklamada, Burkina Faso, Mozambik, Nijerya ve Güney Afrika’yı yoğun gözetim altındaki ülkelerin yer aldığı “gri listeden” çıkardığını duyurdu.
FATF’nin Meksika Başkanı Elisa de Anda Madrazo, düzenlediği basın toplantısında bu dört Afrika ülkesini tebrik etti ve bu toplantıda gri listeye başka hiçbir ülkenin eklenmediğini duyurdu.
Finansal Eylem Görev Gücü (FATF), 24 Ekim 2025 tarihinde Paris’teki genel kurul toplantısında, Burkina Faso, Mozambik, Nijerya ve Güney Afrika’yı “Gri Liste” (Jurisdictions under Increased Monitoring) statüsünden çıkardı. Bu liste, kara para aklama ve terör finansmanı ile mücadelede stratejik eksiklikleri olan ülkeleri kapsar ve bu ülkeler, uluslararası finansal sistemde artan denetimlere tabi tutulur. Çıkarma kararı, bu ülkelerin FATF’nin belirlediği eylem planlarını büyük ölçüde tamamlamaları sayesinde alındı.
Neden Önemli?
- Ekonomik Etkiler: Gri Liste’de olmak, bu ülkelerin uluslararası bankacılık ilişkilerinde zorluklar yaşamasına, yabancı yatırımların azalmasına ve kredi notlarının düşmesine yol açar. Delistman (çıkarma), ekonomik toparlanmayı hızlandırır ve yatırımcı güvenini artırır.
- FATF Süreci: Ülkeler, FATF’nin belirlediği belirli sayıda reformu (örneğin, yasal düzenlemeler, denetim mekanizmaları) tamamlamalıdır. Onay için saha ziyaretleri ve üye ülkelerin oybirliği gerekir.
Ülkelere Göre Kısa Bakış
Aşağıdaki tablo, her ülkenin gri listeye giriş tarihi, tamamlanan eylem sayısı ve delistman sürecindeki ana başarıları özetliyor:
| Ülke | Gri Listeye Giriş Tarihi | Tamamlanan Eylemler | Ana Başarılar |
|---|---|---|---|
| Burkina Faso | Şubat 2023 | 37 | Kara para aklama önleme yasalarının güçlendirilmesi ve Batı Afrika Anti-Kara Para Aklama Grubu (GIABA) ile işbirliği. Tüm reformlar tamamlandı. |
| Mozambik | Haziran 2021 | 26 | Finansal İstihbarat Ofisi (GIFIM)’nin kapasitesini artıran düzenlemeler; terör finansmanı risklerini azaltan ulusal strateji geliştirildi. Unanimous oyla onaylandı. |
| Nijerya | Şubat 2023 | 22+ | Mali İstihbarat Birimi (NFIU)’nin etkinleştirilmesi, yasadışı finansal akımların izlenmesi ve saha denetimlerinde ilerleme kaydedildi. |
| Güney Afrika | Şubat 2023 | 22 | Ulusal Hazine’nin önderliğinde şeffaflık ve denetim reformları; tüm eylem maddeleri büyük ölçüde tamamlandı. |
Gelecek Adımlar
Bu delistman, Afrika’da kara para aklama ile mücadelede olumlu bir dönüm noktası. Ancak FATF, bu ülkeleri takip ziyaretleriyle izlemeye devam edecek. Gri Liste’de hâlâ 20’den fazla ülke kalırken (örneğin, Kamerun, Kenya, Namibya), diğer Afrika ülkeleri için de teşvik edici bir örnek oluşturuyor.
FATF Kara Liste Ülkeleri (Ekim 2025 Güncellemesi)
Finansal Eylem Görev Gücü (FATF), kara para aklama, terör finansmanı ve kitle imha silahlarının yayılmasının finansmanı (ML/TF/PF) riskleri nedeniyle “Yüksek Riskli Yargı Alanları – Eyleme Çağrı Konusu” (High-Risk Jurisdictions subject to a Call for Action) olarak bilinen Kara Liste’yi üç ayda bir günceller. Bu liste, uluslararası finansal sistem için en ciddi tehdit oluşturan ve FATF ile işbirliği yapmayan ülkeleri kapsar. Bu ülkelerle iş yapan kurumlar, ek önlemler (gelişmiş due diligence) ve hatta karşı tedbirler uygulamak zorundadır.
Güncel Kara Liste Ülkeleri (13 Haziran 2025 İtibarıyla – Ekim 2025’te Değişiklik Yok)Aşağıdaki tablo, Kara Liste’deki ülkeleri, listeye giriş nedenlerini ve FATF’nin çağrılarını özetler. Liste, Şubat, Haziran ve Ekim toplantılarında gözden geçirilir; son güncelleme Haziran 2025’te yapılmış olup, Ekim 2025 itibarıyla aynı kalmıştır.
| Ülke | Listeye Giriş Tarihi | Ana Nedenler ve FATF Çağrısı |
|---|---|---|
| Kuzey Kore (DPRK) | 2011 (Sürekli Yenilenme) | AML/CFT eksiklikleri, kitle imha silahı (WMD) yayılımı finansmanı ve yasadışı faaliyetler. FATF, tüm ülkeleri ticari ilişkileri askıya almaya ve varlık dondurmaya çağırır. |
| İran | 2007 (Sürekli Yenilenme) | AML/CFT yetersizlikleri ve terör finansmanı riskleri. FATF, karşı tedbirler (iş ilişkilerini sonlandırma) uygulanmasını ister; İran eylem planını tamamlamamıştır. |
| Myanmar | 2000’lerin Başı (Yeniden 2020’ler) | Stratejik AML/CFT eksiklikleri, terör finansmanı ve yasadışı ticaret. FATF, gelişmiş denetim ve yaptırımları vurgular. |
Kaynak: Musitem Haber
