Portekiz Parlamentosu, bugün (17 Ekim 2025) aşırı sağcı Chega partisinin önerdiği yasayı genel olarak onaylayarak, kamusal alanlarda yüzü örten giysilerin (burka ve niqab gibi) giyilmesini yasakladı. Bu karar, güvenlik gerekçeleri ve kadın haklarının korunması amacıyla alındı; ancak sol kanat partiler tarafından “dini özgürlükleri kısıtlayan ayrımcı bir adım” olarak eleştirildi. Yasa, henüz nihai oylamaya tabi tutulmadı ve Cumhurbaşkanı Marcelo Rebelo de Sousa’nın veto hakkı veya Anayasa Mahkemesi incelemesi ihtimali var.
İSTİSNALAR DA MEVCUT
Ancak istisnalar da mevcut. Sağlık, güvenlik, mesleki, sanatsal ya da dini nedenlerle yüzün kapatılması yasa kapsamı dışında tutuldu. Ayrıca, diplomatik temsilcilikler, uçaklar, ibadet yerleri ve kutsal mekanlar da bu yasağın dışında kalıyor.
Yasaya göre kurallara uymayanlar, 200 ila 2 bin euro arasında para cezası ödeyecek. Kasıtlı ihlal durumlarında bu miktar 4 bin euroya kadar çıkabilecek. Bir kişiyi tehdit veya zorla yüzünü örtmeye mecbur bırakanlar ise üç yıla kadar hapis cezası veya para cezası alabilecek. Chega lideri Andre Ventura, parlamentoda yaptığı konuşmada, “Portekiz’e kim gelirse gelsin, hangi dine veya kültüre mensup olursa olsun, bu ülkenin değerlerine ve geleneklerine saygı duymalıdır” diyerek yasa teklifini savundu.
Yasanın Ana Unsurları
- Kapsam: Kamusal alanlarda “yüzü gizleyen veya göstermeyi engelleyen giysiler” yasaklanıyor. Bu, burka (tam vücut ve yüzü örten örtü), niqab (yüzü örten, gözleri açık bırakan örtü) gibi İslami giysileri hedef alıyor. Maske, kask veya kar maskesi gibi diğer yüz örtüleri de dahil edilebilir.
- İstisnalar: Sağlık nedenleri, profesyonel (örneğin sporcu kıyafetleri), sanatsal, eğlence veya reklam amaçlı kullanımlar muaf. Ayrıca uçaklar, diplomatik binalar, ibadethaneler ve kutsal mekanlar hariç tutuluyor.
- Cezalar: Yasağa uymayanlara 200 ila 4.000 avro para cezası kesilebilecek. Birini cinsiyet veya dini nedenlerle yüzünü örtmeye zorlayanlara ise 3 yıla kadar hapis cezası öngörülüyor.
- Gerekçe: Chega lideri André Ventura, “Portekiz şeriat yasalarına değil, kendi yasalarına göre yönetilir” diyerek, kadınların baskıdan kurtulmasını ve kamu güvenliğini vurguladı. PSD (merkez sağ) ve IL (Liberal İnisiyatif) gibi partiler de destek verdi.
Tartışmalar ve Tepkiler
- Destekleyenler: Sağ kanat, bunu “kadın hakları ve ulusal kimlik zaferi” olarak görüyor. Ventura, “Parlamentodaki kadın milletvekillerini, kızlarımızı burka giymekten korumuş oluyoruz” dedi. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Fransa’daki benzer yasağı onaylamasını örnek gösterdiler. X’te (eski Twitter) destek mesajları, “İslam Batı’da yeri yok” gibi ifadelerle dolaşıyor. @EricLDaugh
- Karşı Çıkanlar: Sol partiler (PS, BE), “İslamofobi ve ayrımcılık” suçlamasıyla reddetti. BE milletvekili Beatriz Gomes Dias, “Bu, Müslüman topluluklara nefret yöneltmek” dedi. Portekiz’de burka giyen kadın sayısı zaten çok az (yaklaşık 50 bin Müslüman nüfusun küçük bir kısmı), bu yüzden sembolik bir adım olarak görülüyor.
- X’teki Yankılar: Haber, hızla yayıldı. Kullanıcılar arasında kutlama (“Tarihi bir gün!”) ile eleştiri (“Dini özgürlüğe saldırı”) arasında bölünme var. Bazı paylaşımlar, Avrupa’daki benzer yasakları (Fransa, Danimarka) hatırlatıyor.
Avrupa’da Benzer Yasaklar
Portekiz, bu kararla Avrupa’daki yüz örtüsü yasağı uygulayan ülkelere katılıyor. İşte bir karşılaştırma:
| Ülke | Yasa Tarihi | Kapsam | Cezalar | Gerekçe |
|---|---|---|---|---|
| Fransa | 2010 | Kamusal alanlar (tam yasak) | 150 avro para cezası | Laiklik, güvenlik, kadın hakları |
| Belçika | 2011 | Kamusal alanlar | Para cezası veya 7 gün hapis | Kamu düzeni, entegrasyon |
| Danimarka | 2018 | Kamusal alanlar | 100-1.000 avro | Güvenlik, eşitlik |
| Avusturya | 2017 | Kamusal alanlar | 150 avro | Sosyal uyum, kimlik |
| Hollanda | 2019 | Okullar, hastaneler, toplu taşıma | 150 avro | İletişim, güvenlik |
| Portekiz | 2025 (önerilen) | Kamusal alanlar (istisnalı) | 200-4.000 avro / 3 yıl hapis | Kadın hakları, güvenlik |
Bu yasaklar, Avrupa’da kutuplaşmayı artırıyor: Destekçiler entegrasyonu, karşıtlar ise insan hakları ihlalini savunuyor. Portekiz’de nihai karar için komisyon incelemesi ve ikinci oylama bekleniyor.
Kaynak: Musitem Haber
