ABD Başkanı Donald Trump, bugün (20 Ekim 2025) Beyaz Saray’da Avustralya Başbakanı Anthony Albanese ile yaptığı görüşme sırasında, Çin’e “önümüzdeki yılın başlarında” (fairly early next year) ziyaret edeceğini açıkladı.
Çin hükümetinin daveti üzerine gerçekleşecek bu ziyaret, ABD-Çin ticaret müzakerelerinin bir parçası olarak görülüyor ve Trump, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ile bu ay Güney Kore’deki APEC Zirvesi’nde de görüşeceğini belirtti.
Ayrıca: Trump, ABD’nin birçok kişinin varlığından bile haberdar olmadığı gelişmiş silahlara sahip olduğunu iddia etti: “Hem yapay zeka teknolojisi hem de askeri açıdan Çin’den çok öndeyiz; birçok kişinin varlığından bile haberdar olmadığı en gelişmiş silahlara sahibiz.” dedi.
ABD Başkanı Donald Trump, gelecek yılın başlarında Çin’i ziyaret edeceğini söyledi.
Trump, Beyaz Saray’da gazetecilere yaptığı açıklamada, “Çin’e davet edildim ve gelecek yılın başlarında ziyaret edeceğim. Bir nevi kararımızı verdik,” dedi.
Pekin, olası görüşme hakkında henüz yorum yapmadı.
10 Ekim’de Trump, Güney Kore’de düzenlenecek APEC zirvesinde (31 Ekim-1 Kasım) Başkan Xi ile görüşeceğini söylemişti, ancak şimdi “bunu yapmak için hiçbir sebep yok” gibi görünüyor. Ayrıca Çin mallarına uygulanan gümrük vergilerini tekrar artırmakla tehdit etti. Bu durum, Pekin’in nadir toprak elementi ihracatına yönelik kontrolleri sıkılaştırmasının ardından geldi.
9 Ekim’de Çin hükümeti, nadir toprak elementleri üzerindeki ihracat kontrollerini sıkılaştırdığını duyurdu. Artık bu metallerin küçük miktarları bile -malların değerinin en az %0,1’ini oluşturuyorsa- ihracat lisansı gerektiriyor. Bu aynı zamanda nadir toprak elementlerinin çıkarılması, eritilmesi ve ayrıştırılmasıyla ilgili teknolojilerin ihracatı için de geçerli.
Trump, bahar aylarında Çin mallarına uyguladığı gümrük vergilerini defalarca artırarak %145’lik bir zirveye ulaştı. Pekin ise buna, Amerikan ihracatına uyguladığı gümrük vergilerini %125’e çıkararak karşılık verdi. Ancak iki ülke yetkilileri arasındaki görüşmeler, gümrük vergilerinde bir indirime ve Washington ile Pekin arasındaki ilişkilerin iyileşmesine yol açtı.
Detaylar:
- Ziyaret Tarihi: Trump, tarihlerin “neredeyse kesinleştiğini” (we have it sort of set) ifade etti, ancak kesin bir gün belirtmedi. Ziyaretin 2026’nın ilk aylarında (Ocak-Mart arası) olması bekleniyor.
- Arka Plan: Bu açıklama, ABD-Çin ticaret savaşı bağlamında geliyor. Trump, Çin’e yeni ihracat kontrolleri ve %100’e varan gümrük vergileri getirme tehdidinde bulunmuştu. Buna rağmen, Trump ilişkilerin “çok iyi” olacağını umduğunu dile getirdi ve Çin’in “saygılı” davrandığını vurguladı.
- Diğer Konular: Görüşmede Tayvan meselesi de gündeme geldi; Trump, Çin’in Tayvan’ı “Xi’nin gözbebeği” olarak gördüğünü ama ABD’nin askeri üstünlüğü nedeniyle işgalin önleneceğini savundu.
Tayvan Meselesi Hakkında Detaylar
Tayvan meselesi, ABD-Çin ilişkilerinin en hassas noktalarından biri olarak öne çıkıyor. Çin Halk Cumhuriyeti (Çin), Tayvan’ı kendi toprağı olarak görüyor ve “bir Çin” politikası çerçevesinde birleşme (gerekirse güç kullanarak) hakkını savunuyor. Tayvan ise fiilen bağımsız bir ada devleti olarak yönetiliyor, ancak uluslararası alanda “Tayvan Cumhuriyeti” adıyla tam tanınma sorunu yaşıyor. ABD, “stratejik belirsizlik” politikasıyla Tayvan’a savunma desteği sağlıyor: Resmi olarak bağımsızlığını tanımıyor, ancak Tayvan İlişkiler Yasası (1979) gereği savunma ekipmanları satıyor ve olası bir Çin işgaline karşı caydırıcılık sağlıyor. Bu politika, hem caydırıcılığı koruyor hem de doğrudan çatışmayı önlüyor.
Son dönemde, özellikle Donald Trump’ın ikinci başkanlık döneminde (2025 itibarıyla), Tayvan konusu ABD-Çin ticaret müzakereleriyle iç içe geçmiş durumda. Trump’ın 20 Ekim 2025’teki Avustralya Başbakanı Anthony Albanese ile görüşmesinde yaptığı açıklamalar, bu konunun güncel vurgusunu yansıtıyor.
Trump’ın Son Açıklamaları (Ekim 2025)
- Trump, görüşmede Tayvan’ı “Xi Jinping’in gözbebeği” (Xi’s baby) olarak nitelendirdi ve Çin’in Tayvan’ı işgal etme arzusunu kabul etti. Ancak, ABD’nin askeri üstünlüğünün (özellikle deniz ve hava gücü) bu tür bir işgali önleyeceğini savundu. “ABD’nin askeri gücü sayesinde Çin’in Tayvan’ı alamayacağını” belirtti. Bu, Trump’ın tipik “güçlü ABD” retoriğini yansıtıyor, ancak doğrudan “ABD müdahale edecek” taahhüdü vermedi.
- Arka plan: Trump, Ağustos 2025’te Xi ile yaptığı bir konuşmada, Xi’nin “görev süresi boyunca Tayvan’ı işgal etmeyeceğini” söylediğini iddia etmişti. Bu, Trump’ın Çin’le “kişisel iyi ilişkiler” vurgusunu destekliyor ve Nobel Barış Ödülü beklentisini dile getirmesine yol açtı.
Trump Döneminde Genel ABD-Tayvan Politikası
Trump’ın ikinci döneminde (2025-), Tayvan politikası “stratejik belirsizlik”e geri dönmüş görünüyor. Önceki Biden yönetimi daha net destek sinyalleri verirken, Trump yaklaşımı şu unsurları içeriyor:
- Savunma ve Ticaret Bağlantısı: Trump, Tayvan’ı “çip hırsızlığı” (semiconductor theft) yapmakla suçluyor ve “koruma için ödeme yapmalılar” diyor. Tayvan’ın savunma bütçesini GSYİH’sinin %10’una çıkarmasını (ABD’nin 3 katı) talep ediyor. Bu, Trump’ın “iş gibi” dış politika anlayışını yansıtıyor – Tayvan Savunma Bakanlığı’na göre, 2025 bütçesi zaten %7,2 artmış, ancak Çin’in savunma harcamaları Tayvan’ınkinden 80 kat fazla.
- Restreyner Yaklaşım: Trump ekibi (örneğin, Savunma Müsteşarı Elbridge Colby), Tayvan’ı “hayati ABD çıkarı” olarak görmüyor. Doğrudan ABD askeri müdahalesi yerine, Tayvan’ın kendi savunmasını güçlendirmesi ve müttefik yük paylaşımı vurgulanıyor. Bu, olası bir savaşın maliyetini (ekonomik ve askeri) minimize etmeyi amaçlıyor.
- Belirsizlik ve Endişeler: Trump, Şubat 2025’te Beyaz Saray’da “Tayvan hakkında yorum yapmam” diyerek netlikten kaçındı. Bu, Tayvan’da “stratejik kaygı” yarattı – Çin’in 2025’te birden fazla büyük ölçekli askeri tatbikat yapması (örneğin, Mart ve Ekim’de), ABD’nin “kararlılık” açıklamalarına rağmen arttı.
Tayvan’ın Perspektifi
- Tayvan Cumhurbaşkanı Lai Ching-te, Ekim 2025’te bir ABD radyo programında Trump’ı övdü: “Eğer Trump Çin’i Tayvan’a karşı güç kullanmaktan vazgeçirirse Nobel’i hak eder.” Ancak, Çin’in Tayvan’ı ilhak etmesinin ABD’nin iç çıkarlarını da tehdit edeceğini vurguladı. Tayvan, ABD ile savunma işbirliğini artırmak için 2025’te 100 milyar dolarlık yatırım taahhüdü verdi (semiconductor fabrikaları dahil).
- Çin’in Tepkisi: Çin Dışişleri Bakanlığı, Trump’ın yorumlarını “küçük numara” olarak nitelendirdi ve Tayvan’ı “terk edilmiş çocuk” (discarded child) yapabileceği uyarısında bulundu. Pekin, Trump’ın “America First” politikasının Tayvan’ı zayıflatacağını savunuyor.
Potansiyel Riskler ve Gelecek
- Askeri Gerilim: Çin, 2025’te Tayvan çevresinde 200’den fazla savaş uçağı ve gemiyle “test” yaptı. ABD, bu tatbikatları kınadı ancak doğrudan müdahale etmedi.
- Ekonomik Boyut: Tayvan, küresel çip üretiminin %90’ını sağlıyor (TSMC). Trump’ın olası %60 gümrük vergileri, hem Tayvan’ı hem ABD’yi etkileyebilir.
- Uzun Vadeli: Trump-Xi görüşmeleri (APEC Zirvesi, Kasım 2025) Tayvan’ı gündeme getirebilir. Analistler, Trump’ın ticaret anlaşması için “taviz” verebileceğini söylüyor, ancak ABD Kongresi’nin bipartisan Tayvan desteği (örneğin, yeni silah satışları) bunu sınırlayabilir.
Bu mesele, ABD-Çin rekabetinin zirvesinde duruyor ve Trump’ın Çin ziyareti (2026 başı) kritik olabilir.
Kaynak: Musitem Haber
