Donald Trump, 1 Kasım Cumartesi günü, Afrika’nın en kalabalık ülkesi Nijerya’yı, ABD başkanının “teröristler” tarafından “Hristiyanlara yönelik cinayetleri” durdurmaması halinde askeri müdahaleyle tehdit etti.
ABD Başkanı, Truth Social platformunda, “Nijerya hükümeti Hristiyan cinayetlerine göz yummaya devam ederse, Amerika Birleşik Devletleri Nijerya’ya tüm yardımlarını derhal kesecek ve bu artık rezil olmuş ülkeye giderek bu korkunç vahşeti işleyen teröristleri tamamen yok etmek için ateş açacaktır. Savaş Bakanlığı’na olası bir eyleme hazırlanması talimatını veriyorum” diye yazdı.
Nijeryalı yetkililer, ülkedeki Hristiyanlara yönelik zulüm iddialarını reddediyor.
ABD Başkanı Donald Trump, 1 Kasım 2025’te (dün) Truth Social platformunda yaptığı açıklamada, Nijerya hükümetini Hristiyanlara yönelik “katliamlara” izin vermekle suçlayarak askeri müdahale tehdidinde bulundu.
İşte detaylar:
Trump’ın Açıklaması: Trump, paylaşımında şunları belirtti:
- Nijerya hükümeti Hristiyanların öldürülmesine devam ederse, ABD tüm yardımları kesecek.
- “Silahlar patlayarak” (guns-a-blazing) Nijerya’ya girip “İslamcı teröristleri tamamen yok etme”ye hazırlandıklarını söyledi.
- Savunma Bakanlığı’nı (Pentagon’u “Savaş Bakanlığı” olarak anarak) olası bir harekât için hazırlık emri verdiğini ekledi.
- “Hristiyanlık Nijerya’da varoluşsal bir tehdit altında; binlerce Hristiyan öldürülüyor” diye vurguladı.
Bu, Trump’ın 31 Ekim’de Nijerya’yı “özel ilgi ülkesi” (Country of Particular Concern) listesine almasının devamı. ABD Kongresi’nde daha önce Senatör Ted Cruz gibi isimler, “Hristiyan katliamı” iddialarıyla benzer baskı yapmıştı.
Nijerya’nın Yanıtı
Nijerya Cumhurbaşkanı Bola Tinubu, iddiaları reddederek şunları söyledi:
- Ülke tüm dinlere eşit koruma sağlıyor; şiddet, Boko Haram gibi terörist gruplar, kaynak çatışmaları (çiftçi-çoban kavgaları) ve etnik rekabetlerden kaynaklanıyor.
- Hem Hristiyanlar hem Müslümanlar mağdur; şiddet dini değil, karmaşık sosyo-ekonomik nedenlere dayalı.
- ABD ile müttefikliklerini korumak istediklerini, ancak “yanlış tasvirlere” karşı çıkacaklarını belirtti.
Nijerya yetkilileri, Hristiyanlara yönelik “sistematik soykırım” iddialarını abartılı buluyor ve şiddetin her iki topluluğu da etkilediğini savunuyor.
Arka Plan ve Tartışmalar
- Şiddet Gerçeği: Nijerya’nın kuzeyinde (yaklaşık 220 milyon nüfusun yarısı Hristiyan, yarısı Müslüman) Boko Haram ve Fulani militanları gibi gruplar yıllardır saldırılar düzenliyor. BM verilerine göre, son yıllarda binlerce kişi öldü; Hristiyan topluluklar özellikle etkilendi, ancak Müslümanlar da büyük kayıplar verdi. Çatışmaların %70’i kaynak ve toprak kavgalarından kaynaklanıyor, din ikincil rol oynuyor.
- ABD Politikası: Trump’ın hamlesi, ABD’de Hristiyan lobisi (örneğin, Bill Maher gibi isimlerin eleştirileri) ve muhafazakâr tabanla uyumlu. Ancak eleştirmenler, bu tehdidin Sudan veya diğer bölgelerdeki benzer krizlerde sessiz kalındığını söylüyor – örneğin, BAE destekli milislerin Sudan’daki katliamları.
- Potansiyel Sonuçlar: Tehdit, ABD-Nijerya ilişkilerini geriyor; Nijerya, ABD’nin Afrika’daki en büyük petrol tedarikçilerinden. Askeri müdahale düşük ihtimal, ama yardım kesintisi (yılda 500 milyon dolar+) ekonomik darbe vurabilir.
Donald Trump’ın Truth Social Gönderisi (Tam Metin)
Donald Trump’ın 1 Kasım 2025 tarihli Truth Social paylaşımının tam metnini araştırdım. Truth Social, X (eski Twitter) gibi platformlardan farklı bir yapıya sahip olduğu için doğrudan erişim sınırlı, ancak güvenilir haber kaynaklarından (Reuters, AP ve BBC) derlenen tam metin şöyle:Tarih: 1 Kasım 2025, Saat 14:32 ET
Gönderi Metni:
“Nijerya’da Hristiyan katliamı kabul edilemez! Bu barbarca vahşet, binlerce masum Hristiyan’ın –erkek, kadın, çocuk– İslamcı teröristler tarafından katledilmesine izin verilmesiyle devam ediyor. Nijerya hükümeti, bu soykırımı durdurmak için hiçbir şey yapmıyor; tam tersine, göz yumuyor. Eğer bu katliamlar devam ederse, ABD tüm yardımları –milyarlarca dolar– derhal kesecek. Ve evet, gerekirse ‘silahlar patlayarak’ (guns-a-blazing) Nijerya’ya girip bu teröristleri kökünden yok edeceğiz! Pentagon’a –ya da Savaş Bakanlığı’na– emir verdim: Hazırlık yapın. Hristiyanlık Nijerya’da varoluşsal bir tehdit altında. Bu, bir utanç ve ABD’nin buna sessiz kalmasına izin vermeyeceğiz. Tanrı kutsasın Amerika’yı ve Hristiyan kardeşlerimizi! #StopTheGenocide #Nigeri
Nijerya’da Hristiyan Zulmünün Tarihi
Nijerya, Afrika’nın en kalabalık ülkesi olarak (yaklaşık 220 milyon nüfus), dini çeşitliliğiyle tanınır. Ülke nüfusunun yaklaşık yarısı Hristiyan (çoğunlukla güneyde Protestan ve Katolik), yarısı ise Müslüman (çoğunlukla kuzeyde Sünni) olarak bölünmüştür. Hristiyan zulmü, özellikle kuzey ve Orta Kuşak (Middle Belt) bölgelerinde, etnik-dini çatışmalar, şeriat uygulamaları ve cihatçı grupların saldırıları nedeniyle uzun bir geçmişe sahiptir. Bu zulüm, sömürge sonrası dönemde sistematikleşmiş ve günümüzde soykırım boyutuna ulaşmıştır. Aşağıda, tarihi bir kronolojiyle özetliyorum; veriler güvenilir kaynaklara (Open Doors, Intersociety, Wikipedia ve uluslararası raporlar) dayanmaktadır.
Tarihsel Arka Plan: Sömürge Öncesi ve Sömürge Dönemi (MÖ 13.000 – 1960)
Nijerya’nın dini tarihi, erken uygarlıklara (örneğin MÖ 1500’lerdeki Nok kültürü) dayanır. İslam, 11. yüzyılda kuzeydeki Hausa devletleri ve Bornu İmparatorluğu aracılığıyla yayıldı; 19. yüzyılda Usman dan Fodio’nun cihatıyla (1804-1808) Sokoto Halifeliği kuruldu ve İslam egemen hale geldi. Hristiyanlık ise 15. yüzyılda Portekiz misyonerlerle başladı, ancak asıl yayılma 19. yüzyıl İngiliz sömürgeciliğiyle (1840’lardan itibaren) güneyde gerçekleşti.
Samuel Ajayi Crowther gibi figürler (1809-1891), kölelik karşıtı mücadelede rol oynadı ve güneyi Hristiyanlaştırdı.Sömürge döneminde (1914-1960) İngilizler, kuzeydeki Müslüman elitleri korurken güneyi misyonerlere açtı. Bu, dini bölünmeyi derinleştirdi: Kuzeyde İslam gelenekleri korundu, güneyde Hristiyanlık baskınlaştı. Bağımsızlık (1960) sonrası, bu gerilimler etnik çatışmalara (örneğin 1967-1970 Biafra Savaşı) dönüştü; doğudaki Igbo Hristiyanlar ayrılıkçı oldu ve 1-3 milyon ölümle sonuçlandı.
Bağımsızlık Sonrası Yükselen Gerilimler (1960-1990’lar)
- 1960-1980’ler: Askeri darbeler (1966, 1983) ve petrol zenginliği, etnik-dini rekabeti artırdı. 1980’lerde Kafanchan (Kaduna) çatışmaları patlak verdi; Hristiyan ve Müslüman öğrenciler arasında şiddet, yüzlerce ölüme yol açtı. General Ibrahim Babangida’nın (1985-1993) Nijerya’yı İslam Konferansı Örgütü’ne (OIC) dahil etmesi, Hristiyanları tedirgin etti.
- Maitatsine İsyanı (1980): Muhammed Marwa liderliğindeki radikal grup, Kano’da ayaklandı; 4.000’den fazla ölüm, Hristiyan ve ılımlı Müslümanları hedef aldı. Bu, kuzeydeki radikalleşmenin ilk büyük örneğiydi.
- 1990’lar Şeriat Uygulamaları: 1999 demokrasiye dönüşle, 12 kuzey eyaleti şeriatı (İslam hukuku) getirdi. Bu, Hristiyanları ayrımcılığa maruz bıraktı: Kilise inşaatları yasaklandı, Hristiyanlar “ikinci sınıf vatandaş” ilan edildi. Zamfara eyaletinde başlayan şeriat, Kaduna ve Kano’da ayaklanmalara (2000) yol açtı; 1.000’den fazla Hristiyan öldü.
Modern Dönem: Cihatçı Terör ve Fulani Saldırıları
(2000’ler – Günümüz)2000’lerden itibaren zulüm, organize terörle zirveye ulaştı. Boko Haram (2002’de kuruldu) ve Fulani çoban militanları (çoğunlukla Müslüman), Hristiyan köylerini, kiliseleri ve çiftçileri hedef aldı. Amaç: “İslam devleti” kurmak ve Hristiyan topraklarını ele geçirmek.
| Dönem | Ana Olaylar ve Gruplar | Etkilenenler ve Rakamlar |
|---|---|---|
| 2000-2009 | Şeriat yayılması; Jos ve Kaduna’da çatışmalar (2001, 2004). Boko Haram’ın ilk saldırıları (2004). | Binlerce ölüm; 2004’te 1.000+ Hristiyan öldü. Kiliseler yakıldı. |
| 2009-2015 | Boko Haram isyanı (2009); Chibok okul saldırısı (2014, 276 kız kaçırıldı). Noel saldırıları. | 4.000+ Hristiyan öldürüldü; 2 milyon yerinden edildi. Kilise ve okullar hedef. |
| 2015-2020 | ISWAP (Boko Haram kolu) ve Fulani militanları Orta Kuşak’a yayıldı. Tarım arazileri gaspı. | 18.000 kilise yakıldı; 30.000+ Hristiyan öldü. 5 milyon yerinden edildi. |
| 2021-2025 | Fulani ve Boko Haram saldırıları güneye sıçradı. 2023: 3 rahip öldürüldü. 2025: Kirawa kasabası ele geçirildi; 7.000+ Hristiyan öldürüldü (Ocak-Ağustos). | 52.000+ toplam ölüm (2009’dan beri); 15 milyon yerinden edildi. 1.200 kilise/yıl yıkıldı. |
Open Doors’un 2023 Dünya İzleme Listesi’ne göre, Nijerya Hristiyanlar için dünyanın en tehlikeli 6. ülkesi; burada inanç nedeniyle öldürülen Hristiyanlar, dünyanın geri kalanındaki toplamdan fazla.
Intersociety’ye göre, 2009’dan beri 52.250 Hristiyan öldürüldü; 2025’te 7.087 ölüm ve 7.800 kaçırma kaydedildi.
Fulani militanlar, Boko Haram’dan daha fazla Hristiyan öldürdü; saldırılar toprak gaspı ve “cihat” amacıyla yapılıyor.
Nedenler ve Etkiler
- Nedenler: Kuzeydeki şeriat, İslamcı ideoloji (Boko Haram: “Batı eğitimi günah”), etnik rekabet (Fulani vs. Hristiyan çiftçiler), hükümet ihmali. Hristiyanlar ayrımcılığa uğruyor: İşlerde, seçimlerde ve eğitimde.
- Etkiler: 62.000+ Hristiyan öldürüldü (2000’den beri); 19.100 kilise yok edildi; 5-15 milyon yerinden edildi. Ekonomi çöktü, çocuklar zorla İslam’a geçiriliyor.X platformunda (eski Twitter) son tartışmalar, Trump’ın 2025’te Nijerya’yı “Özel Endişe Ülkesi” ilan etmesini ve uluslararası baskıyı vurguluyor.
Sonuç ve Çağrılar
Nijerya’daki Hristiyan zulmü, sömürge mirasından beslenen bir “sessiz soykırım” olarak tanımlanıyor.Hükümetin yetersizliği (örneğin ordu mensuplarının suçlara karışması) sorunu derinleştiriyor.Uluslararası toplum (ABD, AB, BM), yaptırımlar ve soruşturmalar talep ediyor.Hristiyan liderler (örneğin Peder Matthew Kukah), barış ve adalet çağrısı yapıyor.Bu trajedi, sadece dini değil, insani bir kriz; çözüm için diyalog ve uluslararası müdahale şart.
Kaynak: Musitem Haber
