KAMPALA – Uganda parlamentosu Salı günü askeri mahkemelerin sivilleri yargılamasına izin veren bir yasa değişikliği geçirdi ve muhalefet, bu hareketin Ocak ayında Yüksek Mahkeme’nin bu tür davaları yasaklayan kararını ihlal ettiğini söyleyerek protesto gösterilerine yol açtı.
Son yirmi yıldır kullanılan bu uygulama, muhalif politikacılar ve hükümeti muhalifleri susturmak için askeri mahkemeleri kullanmakla suçlayan hak savunucuları tarafından uzun süredir eleştiriliyor.
Parlamento, X platformunda yaptığı bir paylaşımda yasanın kabul edildiğini söyledi.
Ordu başkanı Muhoozi Kainerugaba, yasa tasarısını kabul ettikleri için parlamento başkanını ve hükümet milletvekillerini övdü. “Bugün, korkusuz vatanseverler olduğunuzu kanıtladınız! Uganda cesaretinizi ve bağlılığınızı hatırlayacak,” dedi X’te.
Ordu sözcüsü Chris Magezi, yasanın “silahlı şiddet suçlularıyla kararlı bir şekilde başa çıkacağını, demokratik süreçleri baltalamaya çalışan militan siyasi grupların oluşumunu caydıracağını ve ulusal güvenliğin sağlam bir temele bağlı olmasını sağlayacağını” söyledi.
Yasa üzerine yapılan bir tartışma sırasında, muhalif siyasetçi Jonathan Odur, yasanın “sığ, mantıksız ve anayasaya aykırı” olduğunu söyledi.
“Sivillerin askeri mahkemede yargılanması için yasal bir dayanak yok.”
Bir sonraki adım, Cumhurbaşkanı Yoweri Museveni’nin yasanın yürürlüğe girmesi için yasayı onaylaması olacak.
Ocak ayındaki bir kararda, Uganda Yüksek Mahkemesi, mahkemelerin ceza davalarını adil ve tarafsız bir şekilde ele almak için yasal yeterliliğe sahip olmadığını söyleyerek sivillerin askeri mahkemelerde yargılanmasını yasakladı.
Karar, yetkilileri vatana ihanet de dahil olmak üzere suçlardan askeri kovuşturma altında olan önemli bir muhalefet figürü olan Kizza Besigye’nin davasını sivil bir mahkemeye nakletmeye zorladı.
Daha önce görevdeki Museveni’ye dört kez seçimlerde meydan okuyan Besigye, geçen yıl komşu Kenya’da gözaltına alındı ve askeri mahkemeye çıkarılmak üzere Uganda’ya getirildi.
Avukatları ve partisi Özgürlük İçin Halk Cephesi (PFF) suçlamaların siyasi amaçlı olduğunu söyledi.
Muhalefet lideri Bobi Wine da 2018’de yasadışı silah bulundurma iddiasıyla askeri mahkemede suçlandı ancak pop yıldızı ve politikacıya yöneltilen suçlamalar daha sonra düşürüldü.
Human Rights Watch daha önce Uganda’nın askeri mahkemelerini eleştirerek, mahkemelerin uluslararası yargı yeterlilik, bağımsızlık ve tarafsızlık standartlarını karşılamadığını söyledi.
Hak grubu, mahkemelerin ayrıca sanıklara işkence yoluyla elde edilen kanıtları rutin olarak kullandığını ve diğer önemli adil yargılama kurallarını da görmezden geldiğini söyledi. Ordu suçlamaları reddediyor.
Kaynak: REUTERS
